15.07.2016 11:33
ZARYS ASTRONOMII
Autorstwa - Dante Meadowes
Wstęp do podręcznika
Drogi Uczniu!
Podręcznik zawiera podstawowe informacje z wiedzy o ciałach niebieskich. Został napisany szczególnie z myślą o uczniach zdających egzaminy z astronomii. Zawiera kurs podstawowy z elementami rozszerzonymi. Znajduje się w nim kilka rodzajów tekstu. Tekst napisany większym drukiem zawiera informacje najbardziej podstawowe. Sporo informacji zdobędziesz analizując dobrze tekst w podręczniku. Zachęcam zatem do studiowania tekstu. Mam nadzieję, że będzie on dla Ciebie zarówno źródłem fascynujących odkryć, jak również satysfakcji z sukcesu osiągniętego w nauce astronomii w Szkole Magii i Czarodziejstwa.
Spis treści
1. Astronomia - wprowadzenie w naukę
2. Układ Słoneczny i jego planety
3. Obiekty w przestrzeni kosmicznej
4. Planety US - Wenus
5. Planety US - Ziemia
6. Planety US - Mars
7*. Czy istnieje życie na Marsie? Lekcja dopełnieniowa
8. Planety US - Jowisz
9. Planety US - Saturn
10. Planety US - Uran
11. Planety US - Neptun
12. Powiązania bogów greckich z planetami
* - tematy dodatkowe
Astronomia - wprowadzenie w naukę [1]
Na wstępie ważne jest aby wytłumaczyć sobie pojęcie astronomii. Definicja astronomii to: "nauka o ciałach niebieskich, ich budowie, ruchach, pochodzeniu i ewolucji oraz o materii rozproszonej w przestrzeni kosmicznej". W skrócie można powiedzieć iż astronomia to nauka o tym co dzieje się we wszechświecie potocznie zwanym kosmosem. Historia astronomii jest o wiele starsza od innych nauk. Jak można się domyślić nawet ludzie starożytności zastawiali się czemu słońce wschodzi i zachodzi. Pierwsze zapiski astronomiczne powstały 4 500 lat temu. Zapoczątkowały one pasjonujące, odkrywcze podróże we wszechświecie trwające do dziś. Dawniejsi astronomowie posługiwali się prymitywnymi przyrządami, dziś dysponujemy wysokiej klasy urządzeniami które pozwalaj± nam na odkrywanie najskrytszych tajemnic kosmosu. Jednak ogrom wszechświata jest tak niewyobrażalnie wielki iż nawet najnowsze odkrycia technologiczne nie pozwalają ujrzeć wielu tajemnic. Nazwa astronomia pochodzi z greki: astron (gwiazda) + nomos (prawo).
Czy wiesz, że...
Przez lornetkę można zobaczyć do pięciu tysięcy gwiazd.
By dotrzeć do Ziemi z najbliższej od nas gwiazdy – Proxima Centauri – światło musi lecieć 4 lata.
Gwiazdy w gwiazdozbiorach są oznaczone literami greckiego alfabetu zależnie od ich jasności. Najjaśniejsze alfa, następnie beta itd.
Układ słoneczny i jego planety [2]
Czym jest układ planetarny?
Układ planetarny to planety i inne ciała niebieskie, krążące wokół wspólnego centrum masy, zazwyczaj położonego wewnątrz gwiazdy. System planetarny, w którym znajduje się Ziemia nazywamy Układem Słonecznym. Obecnie znanych jest 275 (pozasłonecznych) systemów planetarnych (w tym 31 systemów wielokrotnych, czyli z więcej niż jedną planetą). Dwa spośród tych systemów planetarnych to systemy sformowane wokół pulsarów; krążą w nich łącznie 4 planety, przy czym jeden z tych systemów wokół pulsara jest wielokrotny (krążą w nim 3 planety). Najczęściej pozasłoneczne układy planetarne znacznie różnią się od Układu Słonecznego, co po części może wynikać z niedoskonałości obecnych metod ich wykrywania. Najłatwiej wykrywa się planety o dużej masie, silnie zaburzających ruch lub promieniowanie docierające z gwiazdy macierzystej, stąd na liście znanych planet najwięcej jest planet o masie rzędu masy Jowisza, znajdujących się na orbitach o stosunkowo małym promieniu (tak zwane gorące Jowisze).
Jak powstał Układ Słoneczny?
Przed pięcioma miliardami lat Układ Słoneczny był prawdopodobnie wirującym obłokiem gazu i pyłu. Stopniowo centrum chmury uległo kondensacji w protogwiazdę (tworzącą się dopiero gwiazdę), która zapadła się tworząc Słońce. Następnie gaz skupiał się w podobny sposób tworząc planety zewnętrzne - Jowisza, Saturna, Urana i Neptuna - z których każda posiadała małe twarde jądro otoczone gazem. Skaliste, wewnętrzne planety - Merkury, Wenus, Ziemia i Mars - mogły powstać podobnie skupiając się w twardą materię, z której została uwolniona większość gazów. Ale materiał, z którego powstały mógł też pochodzić z protogwiazdy Słońca, a następnie ulec skupieniu w małe skalne bryłki zwane pantezymale. Ten opis powstania Układu Słonecznego (US) jest zmodyfikowaną wersją teorii zwanej hipotezą mgławic, po raz pierwszy sformułowaną przez Pierre Laplace'a w 1796 roku.
Obiekty w przestrzeni kosmicznej [3]
Planeta - ciało niebieskie o znacznej masie, nie emitujące światła samodzielnie i zazwyczaj okrążające gwiazdę. Termin pochodzi od greckiego planetes ("wędrowiec"), jakim starożytni astronomowie określali siedem jasnych ciał (Merkurego, Wenus, Marsa, Jowisza i Saturna, a także Słońce i Księżyc), poruszających się na niebie względem gwiazd.
Meteor, zwany czasem spadającą gwiazdą - świecący ślad jaki zostawia po sobie spalający się w górnych warstwach atmosfery meteoroid. Prędkości meteoroidów wchodzących w atmosferę Ziemi mieszczą się w zakresie od kilkunastu do kilkudziesięciu km/s. Bardzo jasne meteory zwane są bolidami.
Meteoryt - pozostałość drobnego skalnego ciała niebieskiego (meteoroidu) przyciągniętego przez znacznie większe ciało niebieskie, która w postaci ciała stałego dotarła do jego powierzchni. Ziemskie meteoryty występują w wielkościach od drobnych okruchów do kilku metrów. Ze względu na skład chemiczny meteoryty dzieli się na:
Aerolity - kamienne
Syderyty - metaliczne
Syderolity - o składzie mieszanym (kamienno-metaliczne).
Naturalna satelita - ściśle rzecz biorąc: planeta i jej księżyce krążą wokół wspólnego środka masy. Tradycyjnie tylko największy obiekt z takiego układu jest nazywany planetą, lecz w przypadku planety i księżyca o zbliżonych rozmiarach mówi się czasem o planetach podwójnych (np. Pluton - Charon). W Układzie Słonecznym jest co najmniej 140 księżyców. Najprawdopodobniej wiele innych krąży wokół planet w układach pozasłonecznych. Duże planety gazowe posiadają rozbudowany system satelitów, Merkury i Wenus nie mają księżyców, Pluton ma trzy księżyce - jeden duży i dwa mniejsze, Mars ma dwa niewielkie księżyce, Ziemia ma jeden stosunkowo duży księżyc.
Planetoida - ciało niebieskie o średnicy do 1000 km lub niewiele więcej, obiegające Słońce, zwłaszcza między orbitami Marsa i Jowisza (tzw. pas planetoid).
Planety Układu Słonecznego - Merkury i Wenus [4]
[Obrazek: ww0n54.png]
Odległość od Słońca w mln km: 59,9
Okres obiegu wokół Słońca: 87,969 dnia
Okres rotacji: 58,65 dni
Średnica (km): 4878
Masa (Ziemia = 1): 0,056
Objętość (Ziemia = 1): 0,05
Gęstość (g/cm³): 5,43
Prędkość ruchu po orbicie (km/s): 47,4
Liczba znanych księżyców: 0
Merkury jest pierwszą i najmniejszą planetą naszego Układu. Ciężko zobaczyć go z Ziemi, ponieważ zawsze pojawia się blisko Słońca. Merkury jest pozbawiony atmosfery. Płaszcz pod skorupą składa się ze stopionych skał, a w środku planety znajduje się jądro żelazne. Merkury kr±ży wokół Słońca szybko, jednak wokół swojej osi wolno, co sprawia, że wschód Słońca następuje na nim co 176 dni. Jest on jednym z najgorętszych i jednocześnie najzimniejszych planet Układu Słonecznego. Maksymalna temperatura na Merkurym wynosi +427°C, a minimalna -212°C.
Merkury ma wiele kraterów, występują na nim góry a także kilka płaskich obszarów. Największy krater o nazwie Caloris Planitia ma ąrednicę 1300 km. Sonda kosmiczna "Mariner 10" zbliżyła się do tej planety po przebyciu prawie 170 milionów kilometrów, a jej podróż trwała 146 dni. "Mariner 10" przeleciał obok Merkurego trzy razy fotografuj±c go. Odkryto wtedy, że jego powierzchnię przecinają wielkie, strome skarpy o wysokości ponad 3 km, które przecinają ściany kraterów i ciągną się na przestrzeni setek kilometrów. Około 14 razy w każdym stuleciu Merkury przesuwa się dokładnie między Słońcem a Ziemią. Astronomowie nazywają to przejęciem Merkurego przez tarczę słoneczną. Planeta ta jest wtedy widoczna jako mała plamka przesuwaj±ca się ze wschodu na zachód przez tarczę Słońca.
WENUS
[Obrazek: 903fw9.png]
Odległość od Słońca w mln km: 108,2
Okres obiegu wokół Słońca: 224,7 doby
Okres rotacji: 243 doby
Średnica (km): 12104
Masa (Ziemia = 1): 0,815
Objętość (Ziemia = 1): 0,88
Gęstość (g/cm³): 5,24
Prędkość ruchu po orbicie (km/s): 35,0
Liczba znanych księżyców: 0
Wenus jest drugą planetą od Słońca i jest ona otoczona obłokami trujących gazów. Jest bardzo jasna ponieważ jej gęste chmury bardzo dobrze odbijają światło. Maksymalna temperatura na Wenus dochodzi do +482°C. Czas obrotu Wenus wokół osi jest najdłuższy w Układzie Słonecznym i wynosi aż 243 doby - mniej niż na okrążenie Słońca, przez co dzień na Wenus jest dłuższy niż rok. Planeta ta wiruje w przeciwną stroną niż porusza się po swojej orbicie, jest to tzw. "obrót wsteczny". Pierwsza sonda, jaka wylądowała na Wenus, po około godzinie została zniszczona przez jej wysoką temperaturę i ciśnienie. W 1978 r. amerykańska sonda kosmiczna "Pioneer - Venus" stała się sztucznym satelitą tej planety. Dzięki niej odkryto na jej powierzchni rozległe płaskie równiny z kraterami, dolinami oraz pasmami górskimi, a także wulkany.
Planety Układu Słonecznego - Ziemia [5]
[Obrazek: 20111008175953?path-prefix=pl]
Odległość od Słońca w mln km: 149,6
Okres obiegu wokół Słońca: 365 dni 6h
Okres rotacji: 23 h 57 min
Średnica (km): 12752
Masa (Ziemia = 1): 1,000
Objętość (Ziemia = 1): 1,00
Gęstość (g/cm³): 5,52
Prędkość ruchu po orbicie (km/s): 29,8
Liczba znanych księżyców: 1
Ziemia jest trzecią planetą od Słońca i jedyną, na której istnieje życie (bynajmniej dotychczas nie udowodniono go na innych planetach naszego Układu Słonecznego). Uważa się, że powstała ona około 4,6 miliarda lat temu, a jej temperatura wynosiła wtedy 4000°C. Wyjątkowość Ziemi polega na tym, że występuje na niej woda i zawierająca tlen atmosfera. W grudniu Ziemia znajduje się nieco bliżej Słońca, a w czerwcu jest najbardziej od niego oddalona. Oś Ziemi jest nachylona w stosunku do Słońca, dzięki czemu mamy pory roku. Obroty Ziemi wokół własnej osi powodują zjawiska dnia i nocy.
Atmosfera Ziemi składa się głównie z azotu i tlenu, ma grubość około 100 km i składa się z kilku warstw. Jedną z najważniejszych jest warstwa ozonowa, która rozciąga się na wysokości ok. 20-35 km i pełni rolę tarczy osłaniającej nas przed szkodliwym promieniowaniem. Początkowo na Ziemi nie było oceanów. Powstały one dopiero wskutek wybuchów wulkanów, które po emisji dużej ilości gazów tworzyły chmury, przez co zaczęły padać deszcze. Było to pierwszym czynnikiem, który wpłynął na powstanie na Ziemi życia.
Planety Układu Słonecznego - Mars [6]
[Obrazek: 34q3b46.png]
Odległość od Słońca w mln km: 227,9
Okres obiegu wokół Słońca: 686,738 dnia
Okres rotacji: 24 h 37 min
Średnica (km): 6788
Masa (Ziemia = 1): 0,107
Objętość (Ziemia = 1): 0,15
Gęstość (g/cm³): 3,04
Prędkość ruchu po orbicie (km/s): 24,1
Liczba znanych księżyców: 2
Mars jest widoczny na niebie jako czerwony, podobny do gwiazdy punkt. Jest on skalistą planetą, którą pokrywają czerwone pustynie, stąd popularna nazwa - Czerwona Planeta. Atmosfera składa się w większości z dwutlenku węgla, co uniemożliwia oddychanie. Występują tam potężne burze pyłowe, jest tam niezwykle zimno, a powierzchnia planety pokryta jest okruchami skał. Maksymalna temperatura na Marsie dochodzi do +27°C, a minimalna -126°C. Powierzchnia Czerwonej Planety jest urozmaicona - tworzą je kratery, góry, doliny i wulkany. 2 księżyce Marsa są prawdopodobnie fragmentami planetoid, a są to Phobos i Deimos.
Zdjęcia przekazane przez sondę "Mariner 9" wystrzelon± w 1972 roku ujawniły, że na Marsie można spotkać dwa różne typy krajobrazów. Północna część planety to w większości wygładzona równina pokryta lawą, która wypłynęła z wulkanów, południowa zaś zryta jest głębokimi kraterami. "Mariner" sfotografował także ogromną, kolistą nieckę na powierzchni Marsa, którą nazwano Hellas Planitia i która jest najniższym punktem na powierzchni Marsa. Powstała ona w wyniku uderzenia planetoidy. "Mariner 9" odkrył także rozpadlinę przecinającą centralną część planety, którą nazwano Valles Marineri (Dolina Marinera), 10 razy dłuższa i 3 razy głębsza niż Wielki Kanion Kolorado i ma ponad 6 km głębokości. Na Marsie odkryto również trąby powietrzne. Zawirowania w atmosferze Marsa spowodowane są prądami konwekcyjnymi, których przyczyną jest różnica temperatur pomiędzy nagrzaną powierzchnią i chłodnym powietrzem.
Czy istnieje życie na Marsie? Lekcja dopełnieniowa - [7D]
Mars jest podobny do Ziemi, choć jest tam znacznie chłodniej. Ludzi fascynowała możliwość istnienia życia na tej planecie. W 1897 roku H.G. Wells napisał Wojnę światów - pierwszą książkę, sugerującą obecność Marsjan i możliwość ich inwazji na Ziemię. Wess napisał tę powieść zainspirowany mapami Marsa, jakie szkicowali wówczas astronomowie. Widać na nich było proste linie przecinające tarczę planety. W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku Percival Lowelt (1855-1916) we Flagstaff, w Arizonie, wykonał serię map, na których widać było wiele takich cienkich, prostych linii. Niektórzy obserwatorzy sądzili, że są to kanały doprowadzające wodę z okolic biegunowych do wysuszonych obszarów pustynnych!
Niektóre żyjące na Ziemi proste rośliny i żyjątka mogłyby wytrzymać temperatury panujące na Marsie. Latem, w południe, na równiku temperatura powierzchniowa może wzrosnąć tuż nad temperaturę topnienia lodu. Większość czasu przy powierzchni panuje jednak temperatura poniżej zera, ale nie jest na Marsie wiele chłodniej niż na Alasce czy Antarktydzie. W swojej cienkiej atmosferze Mars ma mnóstwo dwutlenku węgla, nieco azotu oraz śladowe ilości wody i tlenu. Podobieństwa między atmosferami Marsa i Ziemi pozwalają niektórym naukowcom sądzić, że na Marsie może rozwinąć się prymitywne życie.
Czy wiesz, że...
Słynna marsjańska twarz. Czy jest to twór istot inteligentnych, czy kaprys natury? Naukowcy od wielu lat próbują odpowiedzieć na pytanie czy na Marsie istniało kiedyś życie...
Planety Układu Słonecznego - Jowisz [8]
[Obrazek: 11w4zmx.png]
Odległość od Słońca w mln km: 778,3
Okres obiegu wokół Słońca: 11 lat 315 dni
Okres rotacji: 9,8 godzin
Średnica (km): 142800
Masa (Ziemia = 1): 317,9
Objętość (Ziemia = 1): 1316
Gęstość (g/cm³): 1,32
Prędkość ruchu po orbicie (km/s): 13,1
Liczba znanych księżyców: 63
Jowisz wybrzusza się na równiku i spłaszcza na biegunach z powodu dużych wirowań. Wiatry na nim osiągają prędkość do 500 km/h. Szybki ruch wirowy i ciepło z wnętrza planety powodują powstanie silnych wiatrów, dzielących atmosferę na równoleżnikowe pasy opadających lub wznoszących się gazów. Na tarczy Jowisza widać też cyklon o średnicy dwukrotnie większej od Ziemi, zwany Wielką Czerwoną Plamą. Ten huragan szaleje na Jowiszu od co najmniej 300 lat. Na Jowiszu występuje wodór i hel, z których zbudowane są gwiazdy. Jowisz jest pierwszą z czterech wielkich planet - gazowych gigantów i jednocześnie największą planetą Układu Słonecznego. Jest on gazowa kulą, choć posiada prawdopodobnie jądro z płynnych skał. Obłoki na Jowiszu tworzą jedną warstwę, jednak jej skład nie jest jeszcze zidentyfikowany.
Galileusz odkrył cztery księżyce Jowisza prawie 400 lat temu. Były to pierwsze obiekty w przestrzeni kosmicznej odkryte za pomocą teleskopu. Od nazwiska odkrywcy nosz± one nazwę księżyców galileuszowskich, a są to: Io, Europa, Ganimedes i Callisto, przy czym Ganimedes to największy księżyc w Układzie Słonecznym. Pewne obszary jego powierzchni pokrywają dziwne bruzdy, które ciągną się na tysiące kilometrów. Callisto zaś najbardziej przypomina nasz Księżyc i jest całkowicie pokryty kraterami.
16 lipca 1994 roku ogromne kawałki komety Shoemaker - Levy 9 zderzyły się z Jowiszem. Odłamki tej komety poruszały się z prędkością 60 km/s. Po niedługim czasie eksplodowały, a fontanna rozgrzanej materii kometarnej zmieszała się z gorącymi gazami atmosfery Jowisza, które uniosły się na wysokość kilku tysięcy kilometrów ponad warstwę obłoków spowijaj±cych planetę olbrzyma. Gdy wyrzucona w górę materia opadła z powrotem ku stratosferze Jowisza, utworzyła ciemną plamę w kształcie półksiężyca. Otaczała ona nieduży, jeszcze ciemniejszy układ, który powstał w miejscu wtargnięcia komety w atmosferę. Dwa dni później inny odłamek komety uderzył w Jowisza z taką siłą, że fontannę wyrzuconej materii rozświetlił blask przewyższający jasność całej planety. Ostatecznie powierzchnia Jowisza została naznaczona 21 ciemnymi piętnami. Średnica każdego z nich przewyższała średnicę Ziemi.
Planety Układu Słonecznego - Saturn [9]
[Obrazek: 715hev.gif]
Odległość od Słońca w mln km: 1427
Okres obiegu wokół Słońca: 29 lat 167 dni
Okres rotacji: 10 h 14 min
Średnica (km): 120660
Masa (Ziemia = 1): 95,1
Objętość (Ziemia = 1): 755
Gęstość (g/cm³): 0,7
Prędkość ruchu po orbicie (km/s): 9,6
Liczba znanych księżyców: 60
Saturn jest szóstą planetą od Słońca, drugą co do wielkości (po Jowiszu), planetą naszego Układu. Jest jedną z planet zewnętrznych, gazowych gigantów. Jest bardzo zimny, ponieważ znajduje się bardzo daleko od Słońca i otrzymuje od niego zaledwie 1/10 ilości ciepła i światła co Ziemia. Pierścienie wokół Saturna, odkryte przez Galileusza, czynią go jedną z najpiękniejszych planet Układu Słonecznego. Są ich setki, a rozciągają się one na przestrzeni tysięcy kilometrów. Prawdopodobnie składają się z milionów brył lodu o średnicy od kilku centymetrów do kilkudziesięciu metrów, które są widoczne za pomocą teleskopu. Ich grubość wynosi zaledwie około 10 metrów. Najprawdopodobniej pierścienie tworzy materiał, z którego kiedyś miał się uformować księżyc. 7 spośród pierścieni jest oznaczonych kolejnymi literami alfabetu od A do G.
Okres obiegu Saturna wokół własnej osi trwa prawie 11 godzin. Atmosfera jego składa się głównie z wodoru, helu i amoniaku. Tytan, największy z księżyców Saturna, jest jedynym księżycem w Układzie Słonecznym otoczonym atmosferę podobną do ziemskiej. Inny księżyc Saturna, Phoebe, nie powstał w otoczeniu planety, lecz został przechwycony przez jej siły grawitacyjne. Zawiera on dużo mniej lodu i więcej skał niż inne księżyce Saturna. Phoebe okrąża planetę w kierunku odwrotnym od większości pobliskich księżyców, s jej orbita jest mocno nachylona do równika planety. W maju 2005 roku odkryto kolejnych 12 księżyców Saturna, co daje łącznie liczbę 46.
Planety Układu Słonecznego - Uran [10]
[Obrazek: 2ccxnae.png]
Odległość od Słońca w mln km: 2870
Okres obiegu wokół Słońca: 84,014 lat
Okres rotacji: 10 h 49 min
Średnica (km): 51108
Masa (Ziemia = 1): 14,5
Objętość (Ziemia = 1): 52
Gęstość (g/cm³): 1,27
Prędkość ruchu po orbicie (km/s): 6,8
Liczba znanych księżyców: 27
Uran jest kolejną spośród planet zewnętrznych, będących gazowymi olbrzymami. Z Ziemi jest ledwo widoczny nawet przez teleskop, gdyż znajduje się w odległości 2870 mln km od Słońca. W 1781 roku Brytyjczyk, Williama Herschel, odkrył tę planetę obserwuj±c niebo przez własnoręcznie zbudowany teleskop. Przez to, że nachylenie płaszczyzny równika Urana do płaszczyzny jego orbity wynosi 98°, planeta wiruje wokół własnej osi ruchem wstecznym. Jego pole magnetyczne jest 3 razy silniejsze niż na naszej planecie. Pierścienie Urana, których jest 11, są bardzo niewyraźne i ciężko je zobaczyć z Ziemi. Są jednak mocniejsze od pierścieni Jowisza, a odkryto je w 1977 roku. Uran zielonkawy kolor zawdzięcza chmurom metanu w górnych warstwach atmosfery. Różnice temperatur nie są duże i wynoszą od -208°C do -212°C. Wiele wiadomości o Uranie przekazał na Ziemię "Voyager 2". Dopiero od tej pory znamy dokładnie czas obrotu Urana. Uran wyróżnia się wśród gazowych gigantem tym, że nie ma skalnego jądra. Górna warstwa jego atmosfery składa się głównie z wodoru i helu, a w warstwach niższych tworzą się metanowe chmury. Metan pochłania światło czerwone, dlatego też Uran oglądany z przestrzeni kosmicznej jest zielono - niebieski.
Planety Układu Słonecznego - Neptun [11]
![[Obrazek: neptun.png]](https://raw.githubusercontent.com/misha-panyushkin/js_learning/master/materials/neptun.png)
Odległość od Słońca w mln km: 4497
Okres obiegu wokół Słońca: 164,78 lat
Okres rotacji: 15 h 40 min
Średnica (km): 49530
Masa (Ziemia = 1): 17,2
Objętość (Ziemia = 1): 44
Gęstość (g/cm³): 1,77
Prędkość ruchu po orbicie (km/s): 5,4
Liczba znanych księżyców: 13
Neptun jest najbardziej odległą i najmniejszą planetą gazową. Okres obiegu wokół Słońca trwa blisko 165 lat, a porusza się ona ze średnią prędkością 5,4 km/s. Jądro Neptuna stanowi około 50% jego objętości i jest zbudowane ze skał i lodu. Otacza je amoniak i metan, co nadaje mu niebieskie zabarwienie. Prędkość wiatrów dochodzi do 2,5 tys. km/h. Występuj± tam również burze w formie wielkiej ciemnej plamy. Na jednym z księżyców Neptuna, lodowym Trytonie, odkryto także gejzery. Sonda Voyager 2 potwierdziła wcześniejsze przypuszczenia o istnieniu pierścieni wokół Neptuna. Na skutek oddziaływań z satelitami magnetosfera Neptuna ma zmienną geometrię.
Bogowie rzymscy i ich powiązanie z planetami [12]
Słońce - Helios według Greków i Rzymian był Bogiem słońca. Codziennie wstawał rano i wsiadał do swojego rydwanu , aby oświetlać Ziemię.
Wenus - Afrodyta według Greków i Rzymian była to Bogini miłości i pożądania. Pewnego razu skusiła Parysa aby dał jej złote jabłko i za pośrednictwem jej pokusy Parys ( Król Troi) rozpętał wojnę z Grekami.
Ziemia - Gaja jej małżonkiem był Uranos. Urodziła tytanów których Uranos zrzucał do Tartaru. Była również matką olbrzymów które pokonał Zeus wraz z Heraklesem.
Mars - Ares według Greków i Rzymian był Bogiem wojny.Podarował pas Hipolicie, który w swoich dwunastu pracach zdobył Herakles. Na wojny wyruszał z Eris (boginią niezgody). Zabił nieuczciwego Syzyfa.
Jowisz - Zeus jego małżonką była Hera. Wychowywał się w pieczarze, w której swoim mlekiem karmiła go koza Amaltea, której po śmierci odciął róg, który został nazwany " rogiem obfitości kozy Amaltei", nazwany został tak, ponieważ zawsze napełniał się on czymś wspaniałym. Zyskał władzę obcinając swojemu ojcu (Kronosowi) genitalia i raniąc go w inną część ciała.
Uran - Uranos był Bogiem nieba. Wraz z Gają wyłonił się on z Chaosu.
Neptun - Posejdon Było on bogiem Morza. Był on również patronem podróżujących drogą morską.
Pluton - Hades był on panem podziemi. Pewnego razu podstępny władca podziemi porwał córkę Demeter, Korę. Został zraniony łukiem przez Heraklesa, aby Herakles mógł zabrać jego psa Cerbera i pokazać go tchórzliwemu królowi.
Podręcznik pisałem w 2013, nie pamiętam źródeł nawet - wstawiam, bo kisi się na kompie, a teraz się może komuś przydać.
Autorstwa - Dante Meadowes
Wstęp do podręcznika
Drogi Uczniu!
Podręcznik zawiera podstawowe informacje z wiedzy o ciałach niebieskich. Został napisany szczególnie z myślą o uczniach zdających egzaminy z astronomii. Zawiera kurs podstawowy z elementami rozszerzonymi. Znajduje się w nim kilka rodzajów tekstu. Tekst napisany większym drukiem zawiera informacje najbardziej podstawowe. Sporo informacji zdobędziesz analizując dobrze tekst w podręczniku. Zachęcam zatem do studiowania tekstu. Mam nadzieję, że będzie on dla Ciebie zarówno źródłem fascynujących odkryć, jak również satysfakcji z sukcesu osiągniętego w nauce astronomii w Szkole Magii i Czarodziejstwa.
Spis treści
1. Astronomia - wprowadzenie w naukę
2. Układ Słoneczny i jego planety
3. Obiekty w przestrzeni kosmicznej
4. Planety US - Wenus
5. Planety US - Ziemia
6. Planety US - Mars
7*. Czy istnieje życie na Marsie? Lekcja dopełnieniowa
8. Planety US - Jowisz
9. Planety US - Saturn
10. Planety US - Uran
11. Planety US - Neptun
12. Powiązania bogów greckich z planetami
* - tematy dodatkowe
Astronomia - wprowadzenie w naukę [1]
Na wstępie ważne jest aby wytłumaczyć sobie pojęcie astronomii. Definicja astronomii to: "nauka o ciałach niebieskich, ich budowie, ruchach, pochodzeniu i ewolucji oraz o materii rozproszonej w przestrzeni kosmicznej". W skrócie można powiedzieć iż astronomia to nauka o tym co dzieje się we wszechświecie potocznie zwanym kosmosem. Historia astronomii jest o wiele starsza od innych nauk. Jak można się domyślić nawet ludzie starożytności zastawiali się czemu słońce wschodzi i zachodzi. Pierwsze zapiski astronomiczne powstały 4 500 lat temu. Zapoczątkowały one pasjonujące, odkrywcze podróże we wszechświecie trwające do dziś. Dawniejsi astronomowie posługiwali się prymitywnymi przyrządami, dziś dysponujemy wysokiej klasy urządzeniami które pozwalaj± nam na odkrywanie najskrytszych tajemnic kosmosu. Jednak ogrom wszechświata jest tak niewyobrażalnie wielki iż nawet najnowsze odkrycia technologiczne nie pozwalają ujrzeć wielu tajemnic. Nazwa astronomia pochodzi z greki: astron (gwiazda) + nomos (prawo).
Czy wiesz, że...
Przez lornetkę można zobaczyć do pięciu tysięcy gwiazd.
By dotrzeć do Ziemi z najbliższej od nas gwiazdy – Proxima Centauri – światło musi lecieć 4 lata.
Gwiazdy w gwiazdozbiorach są oznaczone literami greckiego alfabetu zależnie od ich jasności. Najjaśniejsze alfa, następnie beta itd.
Układ słoneczny i jego planety [2]
Czym jest układ planetarny?
Układ planetarny to planety i inne ciała niebieskie, krążące wokół wspólnego centrum masy, zazwyczaj położonego wewnątrz gwiazdy. System planetarny, w którym znajduje się Ziemia nazywamy Układem Słonecznym. Obecnie znanych jest 275 (pozasłonecznych) systemów planetarnych (w tym 31 systemów wielokrotnych, czyli z więcej niż jedną planetą). Dwa spośród tych systemów planetarnych to systemy sformowane wokół pulsarów; krążą w nich łącznie 4 planety, przy czym jeden z tych systemów wokół pulsara jest wielokrotny (krążą w nim 3 planety). Najczęściej pozasłoneczne układy planetarne znacznie różnią się od Układu Słonecznego, co po części może wynikać z niedoskonałości obecnych metod ich wykrywania. Najłatwiej wykrywa się planety o dużej masie, silnie zaburzających ruch lub promieniowanie docierające z gwiazdy macierzystej, stąd na liście znanych planet najwięcej jest planet o masie rzędu masy Jowisza, znajdujących się na orbitach o stosunkowo małym promieniu (tak zwane gorące Jowisze).
Jak powstał Układ Słoneczny?
Przed pięcioma miliardami lat Układ Słoneczny był prawdopodobnie wirującym obłokiem gazu i pyłu. Stopniowo centrum chmury uległo kondensacji w protogwiazdę (tworzącą się dopiero gwiazdę), która zapadła się tworząc Słońce. Następnie gaz skupiał się w podobny sposób tworząc planety zewnętrzne - Jowisza, Saturna, Urana i Neptuna - z których każda posiadała małe twarde jądro otoczone gazem. Skaliste, wewnętrzne planety - Merkury, Wenus, Ziemia i Mars - mogły powstać podobnie skupiając się w twardą materię, z której została uwolniona większość gazów. Ale materiał, z którego powstały mógł też pochodzić z protogwiazdy Słońca, a następnie ulec skupieniu w małe skalne bryłki zwane pantezymale. Ten opis powstania Układu Słonecznego (US) jest zmodyfikowaną wersją teorii zwanej hipotezą mgławic, po raz pierwszy sformułowaną przez Pierre Laplace'a w 1796 roku.
Obiekty w przestrzeni kosmicznej [3]
Planeta - ciało niebieskie o znacznej masie, nie emitujące światła samodzielnie i zazwyczaj okrążające gwiazdę. Termin pochodzi od greckiego planetes ("wędrowiec"), jakim starożytni astronomowie określali siedem jasnych ciał (Merkurego, Wenus, Marsa, Jowisza i Saturna, a także Słońce i Księżyc), poruszających się na niebie względem gwiazd.
Meteor, zwany czasem spadającą gwiazdą - świecący ślad jaki zostawia po sobie spalający się w górnych warstwach atmosfery meteoroid. Prędkości meteoroidów wchodzących w atmosferę Ziemi mieszczą się w zakresie od kilkunastu do kilkudziesięciu km/s. Bardzo jasne meteory zwane są bolidami.
Meteoryt - pozostałość drobnego skalnego ciała niebieskiego (meteoroidu) przyciągniętego przez znacznie większe ciało niebieskie, która w postaci ciała stałego dotarła do jego powierzchni. Ziemskie meteoryty występują w wielkościach od drobnych okruchów do kilku metrów. Ze względu na skład chemiczny meteoryty dzieli się na:
Aerolity - kamienne
Syderyty - metaliczne
Syderolity - o składzie mieszanym (kamienno-metaliczne).
Naturalna satelita - ściśle rzecz biorąc: planeta i jej księżyce krążą wokół wspólnego środka masy. Tradycyjnie tylko największy obiekt z takiego układu jest nazywany planetą, lecz w przypadku planety i księżyca o zbliżonych rozmiarach mówi się czasem o planetach podwójnych (np. Pluton - Charon). W Układzie Słonecznym jest co najmniej 140 księżyców. Najprawdopodobniej wiele innych krąży wokół planet w układach pozasłonecznych. Duże planety gazowe posiadają rozbudowany system satelitów, Merkury i Wenus nie mają księżyców, Pluton ma trzy księżyce - jeden duży i dwa mniejsze, Mars ma dwa niewielkie księżyce, Ziemia ma jeden stosunkowo duży księżyc.
Planetoida - ciało niebieskie o średnicy do 1000 km lub niewiele więcej, obiegające Słońce, zwłaszcza między orbitami Marsa i Jowisza (tzw. pas planetoid).
Planety Układu Słonecznego - Merkury i Wenus [4]
[Obrazek: ww0n54.png]
Odległość od Słońca w mln km: 59,9
Okres obiegu wokół Słońca: 87,969 dnia
Okres rotacji: 58,65 dni
Średnica (km): 4878
Masa (Ziemia = 1): 0,056
Objętość (Ziemia = 1): 0,05
Gęstość (g/cm³): 5,43
Prędkość ruchu po orbicie (km/s): 47,4
Liczba znanych księżyców: 0
Merkury jest pierwszą i najmniejszą planetą naszego Układu. Ciężko zobaczyć go z Ziemi, ponieważ zawsze pojawia się blisko Słońca. Merkury jest pozbawiony atmosfery. Płaszcz pod skorupą składa się ze stopionych skał, a w środku planety znajduje się jądro żelazne. Merkury kr±ży wokół Słońca szybko, jednak wokół swojej osi wolno, co sprawia, że wschód Słońca następuje na nim co 176 dni. Jest on jednym z najgorętszych i jednocześnie najzimniejszych planet Układu Słonecznego. Maksymalna temperatura na Merkurym wynosi +427°C, a minimalna -212°C.
Merkury ma wiele kraterów, występują na nim góry a także kilka płaskich obszarów. Największy krater o nazwie Caloris Planitia ma ąrednicę 1300 km. Sonda kosmiczna "Mariner 10" zbliżyła się do tej planety po przebyciu prawie 170 milionów kilometrów, a jej podróż trwała 146 dni. "Mariner 10" przeleciał obok Merkurego trzy razy fotografuj±c go. Odkryto wtedy, że jego powierzchnię przecinają wielkie, strome skarpy o wysokości ponad 3 km, które przecinają ściany kraterów i ciągną się na przestrzeni setek kilometrów. Około 14 razy w każdym stuleciu Merkury przesuwa się dokładnie między Słońcem a Ziemią. Astronomowie nazywają to przejęciem Merkurego przez tarczę słoneczną. Planeta ta jest wtedy widoczna jako mała plamka przesuwaj±ca się ze wschodu na zachód przez tarczę Słońca.
WENUS
[Obrazek: 903fw9.png]
Odległość od Słońca w mln km: 108,2
Okres obiegu wokół Słońca: 224,7 doby
Okres rotacji: 243 doby
Średnica (km): 12104
Masa (Ziemia = 1): 0,815
Objętość (Ziemia = 1): 0,88
Gęstość (g/cm³): 5,24
Prędkość ruchu po orbicie (km/s): 35,0
Liczba znanych księżyców: 0
Wenus jest drugą planetą od Słońca i jest ona otoczona obłokami trujących gazów. Jest bardzo jasna ponieważ jej gęste chmury bardzo dobrze odbijają światło. Maksymalna temperatura na Wenus dochodzi do +482°C. Czas obrotu Wenus wokół osi jest najdłuższy w Układzie Słonecznym i wynosi aż 243 doby - mniej niż na okrążenie Słońca, przez co dzień na Wenus jest dłuższy niż rok. Planeta ta wiruje w przeciwną stroną niż porusza się po swojej orbicie, jest to tzw. "obrót wsteczny". Pierwsza sonda, jaka wylądowała na Wenus, po około godzinie została zniszczona przez jej wysoką temperaturę i ciśnienie. W 1978 r. amerykańska sonda kosmiczna "Pioneer - Venus" stała się sztucznym satelitą tej planety. Dzięki niej odkryto na jej powierzchni rozległe płaskie równiny z kraterami, dolinami oraz pasmami górskimi, a także wulkany.
Planety Układu Słonecznego - Ziemia [5]
[Obrazek: 20111008175953?path-prefix=pl]
Odległość od Słońca w mln km: 149,6
Okres obiegu wokół Słońca: 365 dni 6h
Okres rotacji: 23 h 57 min
Średnica (km): 12752
Masa (Ziemia = 1): 1,000
Objętość (Ziemia = 1): 1,00
Gęstość (g/cm³): 5,52
Prędkość ruchu po orbicie (km/s): 29,8
Liczba znanych księżyców: 1
Ziemia jest trzecią planetą od Słońca i jedyną, na której istnieje życie (bynajmniej dotychczas nie udowodniono go na innych planetach naszego Układu Słonecznego). Uważa się, że powstała ona około 4,6 miliarda lat temu, a jej temperatura wynosiła wtedy 4000°C. Wyjątkowość Ziemi polega na tym, że występuje na niej woda i zawierająca tlen atmosfera. W grudniu Ziemia znajduje się nieco bliżej Słońca, a w czerwcu jest najbardziej od niego oddalona. Oś Ziemi jest nachylona w stosunku do Słońca, dzięki czemu mamy pory roku. Obroty Ziemi wokół własnej osi powodują zjawiska dnia i nocy.
Atmosfera Ziemi składa się głównie z azotu i tlenu, ma grubość około 100 km i składa się z kilku warstw. Jedną z najważniejszych jest warstwa ozonowa, która rozciąga się na wysokości ok. 20-35 km i pełni rolę tarczy osłaniającej nas przed szkodliwym promieniowaniem. Początkowo na Ziemi nie było oceanów. Powstały one dopiero wskutek wybuchów wulkanów, które po emisji dużej ilości gazów tworzyły chmury, przez co zaczęły padać deszcze. Było to pierwszym czynnikiem, który wpłynął na powstanie na Ziemi życia.
Planety Układu Słonecznego - Mars [6]
[Obrazek: 34q3b46.png]
Odległość od Słońca w mln km: 227,9
Okres obiegu wokół Słońca: 686,738 dnia
Okres rotacji: 24 h 37 min
Średnica (km): 6788
Masa (Ziemia = 1): 0,107
Objętość (Ziemia = 1): 0,15
Gęstość (g/cm³): 3,04
Prędkość ruchu po orbicie (km/s): 24,1
Liczba znanych księżyców: 2
Mars jest widoczny na niebie jako czerwony, podobny do gwiazdy punkt. Jest on skalistą planetą, którą pokrywają czerwone pustynie, stąd popularna nazwa - Czerwona Planeta. Atmosfera składa się w większości z dwutlenku węgla, co uniemożliwia oddychanie. Występują tam potężne burze pyłowe, jest tam niezwykle zimno, a powierzchnia planety pokryta jest okruchami skał. Maksymalna temperatura na Marsie dochodzi do +27°C, a minimalna -126°C. Powierzchnia Czerwonej Planety jest urozmaicona - tworzą je kratery, góry, doliny i wulkany. 2 księżyce Marsa są prawdopodobnie fragmentami planetoid, a są to Phobos i Deimos.
Zdjęcia przekazane przez sondę "Mariner 9" wystrzelon± w 1972 roku ujawniły, że na Marsie można spotkać dwa różne typy krajobrazów. Północna część planety to w większości wygładzona równina pokryta lawą, która wypłynęła z wulkanów, południowa zaś zryta jest głębokimi kraterami. "Mariner" sfotografował także ogromną, kolistą nieckę na powierzchni Marsa, którą nazwano Hellas Planitia i która jest najniższym punktem na powierzchni Marsa. Powstała ona w wyniku uderzenia planetoidy. "Mariner 9" odkrył także rozpadlinę przecinającą centralną część planety, którą nazwano Valles Marineri (Dolina Marinera), 10 razy dłuższa i 3 razy głębsza niż Wielki Kanion Kolorado i ma ponad 6 km głębokości. Na Marsie odkryto również trąby powietrzne. Zawirowania w atmosferze Marsa spowodowane są prądami konwekcyjnymi, których przyczyną jest różnica temperatur pomiędzy nagrzaną powierzchnią i chłodnym powietrzem.
Czy istnieje życie na Marsie? Lekcja dopełnieniowa - [7D]
Mars jest podobny do Ziemi, choć jest tam znacznie chłodniej. Ludzi fascynowała możliwość istnienia życia na tej planecie. W 1897 roku H.G. Wells napisał Wojnę światów - pierwszą książkę, sugerującą obecność Marsjan i możliwość ich inwazji na Ziemię. Wess napisał tę powieść zainspirowany mapami Marsa, jakie szkicowali wówczas astronomowie. Widać na nich było proste linie przecinające tarczę planety. W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku Percival Lowelt (1855-1916) we Flagstaff, w Arizonie, wykonał serię map, na których widać było wiele takich cienkich, prostych linii. Niektórzy obserwatorzy sądzili, że są to kanały doprowadzające wodę z okolic biegunowych do wysuszonych obszarów pustynnych!
Niektóre żyjące na Ziemi proste rośliny i żyjątka mogłyby wytrzymać temperatury panujące na Marsie. Latem, w południe, na równiku temperatura powierzchniowa może wzrosnąć tuż nad temperaturę topnienia lodu. Większość czasu przy powierzchni panuje jednak temperatura poniżej zera, ale nie jest na Marsie wiele chłodniej niż na Alasce czy Antarktydzie. W swojej cienkiej atmosferze Mars ma mnóstwo dwutlenku węgla, nieco azotu oraz śladowe ilości wody i tlenu. Podobieństwa między atmosferami Marsa i Ziemi pozwalają niektórym naukowcom sądzić, że na Marsie może rozwinąć się prymitywne życie.
Czy wiesz, że...
Słynna marsjańska twarz. Czy jest to twór istot inteligentnych, czy kaprys natury? Naukowcy od wielu lat próbują odpowiedzieć na pytanie czy na Marsie istniało kiedyś życie...
Planety Układu Słonecznego - Jowisz [8]
[Obrazek: 11w4zmx.png]
Odległość od Słońca w mln km: 778,3
Okres obiegu wokół Słońca: 11 lat 315 dni
Okres rotacji: 9,8 godzin
Średnica (km): 142800
Masa (Ziemia = 1): 317,9
Objętość (Ziemia = 1): 1316
Gęstość (g/cm³): 1,32
Prędkość ruchu po orbicie (km/s): 13,1
Liczba znanych księżyców: 63
Jowisz wybrzusza się na równiku i spłaszcza na biegunach z powodu dużych wirowań. Wiatry na nim osiągają prędkość do 500 km/h. Szybki ruch wirowy i ciepło z wnętrza planety powodują powstanie silnych wiatrów, dzielących atmosferę na równoleżnikowe pasy opadających lub wznoszących się gazów. Na tarczy Jowisza widać też cyklon o średnicy dwukrotnie większej od Ziemi, zwany Wielką Czerwoną Plamą. Ten huragan szaleje na Jowiszu od co najmniej 300 lat. Na Jowiszu występuje wodór i hel, z których zbudowane są gwiazdy. Jowisz jest pierwszą z czterech wielkich planet - gazowych gigantów i jednocześnie największą planetą Układu Słonecznego. Jest on gazowa kulą, choć posiada prawdopodobnie jądro z płynnych skał. Obłoki na Jowiszu tworzą jedną warstwę, jednak jej skład nie jest jeszcze zidentyfikowany.
Galileusz odkrył cztery księżyce Jowisza prawie 400 lat temu. Były to pierwsze obiekty w przestrzeni kosmicznej odkryte za pomocą teleskopu. Od nazwiska odkrywcy nosz± one nazwę księżyców galileuszowskich, a są to: Io, Europa, Ganimedes i Callisto, przy czym Ganimedes to największy księżyc w Układzie Słonecznym. Pewne obszary jego powierzchni pokrywają dziwne bruzdy, które ciągną się na tysiące kilometrów. Callisto zaś najbardziej przypomina nasz Księżyc i jest całkowicie pokryty kraterami.
16 lipca 1994 roku ogromne kawałki komety Shoemaker - Levy 9 zderzyły się z Jowiszem. Odłamki tej komety poruszały się z prędkością 60 km/s. Po niedługim czasie eksplodowały, a fontanna rozgrzanej materii kometarnej zmieszała się z gorącymi gazami atmosfery Jowisza, które uniosły się na wysokość kilku tysięcy kilometrów ponad warstwę obłoków spowijaj±cych planetę olbrzyma. Gdy wyrzucona w górę materia opadła z powrotem ku stratosferze Jowisza, utworzyła ciemną plamę w kształcie półksiężyca. Otaczała ona nieduży, jeszcze ciemniejszy układ, który powstał w miejscu wtargnięcia komety w atmosferę. Dwa dni później inny odłamek komety uderzył w Jowisza z taką siłą, że fontannę wyrzuconej materii rozświetlił blask przewyższający jasność całej planety. Ostatecznie powierzchnia Jowisza została naznaczona 21 ciemnymi piętnami. Średnica każdego z nich przewyższała średnicę Ziemi.
Planety Układu Słonecznego - Saturn [9]
[Obrazek: 715hev.gif]
Odległość od Słońca w mln km: 1427
Okres obiegu wokół Słońca: 29 lat 167 dni
Okres rotacji: 10 h 14 min
Średnica (km): 120660
Masa (Ziemia = 1): 95,1
Objętość (Ziemia = 1): 755
Gęstość (g/cm³): 0,7
Prędkość ruchu po orbicie (km/s): 9,6
Liczba znanych księżyców: 60
Saturn jest szóstą planetą od Słońca, drugą co do wielkości (po Jowiszu), planetą naszego Układu. Jest jedną z planet zewnętrznych, gazowych gigantów. Jest bardzo zimny, ponieważ znajduje się bardzo daleko od Słońca i otrzymuje od niego zaledwie 1/10 ilości ciepła i światła co Ziemia. Pierścienie wokół Saturna, odkryte przez Galileusza, czynią go jedną z najpiękniejszych planet Układu Słonecznego. Są ich setki, a rozciągają się one na przestrzeni tysięcy kilometrów. Prawdopodobnie składają się z milionów brył lodu o średnicy od kilku centymetrów do kilkudziesięciu metrów, które są widoczne za pomocą teleskopu. Ich grubość wynosi zaledwie około 10 metrów. Najprawdopodobniej pierścienie tworzy materiał, z którego kiedyś miał się uformować księżyc. 7 spośród pierścieni jest oznaczonych kolejnymi literami alfabetu od A do G.
Okres obiegu Saturna wokół własnej osi trwa prawie 11 godzin. Atmosfera jego składa się głównie z wodoru, helu i amoniaku. Tytan, największy z księżyców Saturna, jest jedynym księżycem w Układzie Słonecznym otoczonym atmosferę podobną do ziemskiej. Inny księżyc Saturna, Phoebe, nie powstał w otoczeniu planety, lecz został przechwycony przez jej siły grawitacyjne. Zawiera on dużo mniej lodu i więcej skał niż inne księżyce Saturna. Phoebe okrąża planetę w kierunku odwrotnym od większości pobliskich księżyców, s jej orbita jest mocno nachylona do równika planety. W maju 2005 roku odkryto kolejnych 12 księżyców Saturna, co daje łącznie liczbę 46.
Planety Układu Słonecznego - Uran [10]
[Obrazek: 2ccxnae.png]
Odległość od Słońca w mln km: 2870
Okres obiegu wokół Słońca: 84,014 lat
Okres rotacji: 10 h 49 min
Średnica (km): 51108
Masa (Ziemia = 1): 14,5
Objętość (Ziemia = 1): 52
Gęstość (g/cm³): 1,27
Prędkość ruchu po orbicie (km/s): 6,8
Liczba znanych księżyców: 27
Uran jest kolejną spośród planet zewnętrznych, będących gazowymi olbrzymami. Z Ziemi jest ledwo widoczny nawet przez teleskop, gdyż znajduje się w odległości 2870 mln km od Słońca. W 1781 roku Brytyjczyk, Williama Herschel, odkrył tę planetę obserwuj±c niebo przez własnoręcznie zbudowany teleskop. Przez to, że nachylenie płaszczyzny równika Urana do płaszczyzny jego orbity wynosi 98°, planeta wiruje wokół własnej osi ruchem wstecznym. Jego pole magnetyczne jest 3 razy silniejsze niż na naszej planecie. Pierścienie Urana, których jest 11, są bardzo niewyraźne i ciężko je zobaczyć z Ziemi. Są jednak mocniejsze od pierścieni Jowisza, a odkryto je w 1977 roku. Uran zielonkawy kolor zawdzięcza chmurom metanu w górnych warstwach atmosfery. Różnice temperatur nie są duże i wynoszą od -208°C do -212°C. Wiele wiadomości o Uranie przekazał na Ziemię "Voyager 2". Dopiero od tej pory znamy dokładnie czas obrotu Urana. Uran wyróżnia się wśród gazowych gigantem tym, że nie ma skalnego jądra. Górna warstwa jego atmosfery składa się głównie z wodoru i helu, a w warstwach niższych tworzą się metanowe chmury. Metan pochłania światło czerwone, dlatego też Uran oglądany z przestrzeni kosmicznej jest zielono - niebieski.
Planety Układu Słonecznego - Neptun [11]
Odległość od Słońca w mln km: 4497
Okres obiegu wokół Słońca: 164,78 lat
Okres rotacji: 15 h 40 min
Średnica (km): 49530
Masa (Ziemia = 1): 17,2
Objętość (Ziemia = 1): 44
Gęstość (g/cm³): 1,77
Prędkość ruchu po orbicie (km/s): 5,4
Liczba znanych księżyców: 13
Neptun jest najbardziej odległą i najmniejszą planetą gazową. Okres obiegu wokół Słońca trwa blisko 165 lat, a porusza się ona ze średnią prędkością 5,4 km/s. Jądro Neptuna stanowi około 50% jego objętości i jest zbudowane ze skał i lodu. Otacza je amoniak i metan, co nadaje mu niebieskie zabarwienie. Prędkość wiatrów dochodzi do 2,5 tys. km/h. Występuj± tam również burze w formie wielkiej ciemnej plamy. Na jednym z księżyców Neptuna, lodowym Trytonie, odkryto także gejzery. Sonda Voyager 2 potwierdziła wcześniejsze przypuszczenia o istnieniu pierścieni wokół Neptuna. Na skutek oddziaływań z satelitami magnetosfera Neptuna ma zmienną geometrię.
Bogowie rzymscy i ich powiązanie z planetami [12]
Słońce - Helios według Greków i Rzymian był Bogiem słońca. Codziennie wstawał rano i wsiadał do swojego rydwanu , aby oświetlać Ziemię.
Wenus - Afrodyta według Greków i Rzymian była to Bogini miłości i pożądania. Pewnego razu skusiła Parysa aby dał jej złote jabłko i za pośrednictwem jej pokusy Parys ( Król Troi) rozpętał wojnę z Grekami.
Ziemia - Gaja jej małżonkiem był Uranos. Urodziła tytanów których Uranos zrzucał do Tartaru. Była również matką olbrzymów które pokonał Zeus wraz z Heraklesem.
Mars - Ares według Greków i Rzymian był Bogiem wojny.Podarował pas Hipolicie, który w swoich dwunastu pracach zdobył Herakles. Na wojny wyruszał z Eris (boginią niezgody). Zabił nieuczciwego Syzyfa.
Jowisz - Zeus jego małżonką była Hera. Wychowywał się w pieczarze, w której swoim mlekiem karmiła go koza Amaltea, której po śmierci odciął róg, który został nazwany " rogiem obfitości kozy Amaltei", nazwany został tak, ponieważ zawsze napełniał się on czymś wspaniałym. Zyskał władzę obcinając swojemu ojcu (Kronosowi) genitalia i raniąc go w inną część ciała.
Uran - Uranos był Bogiem nieba. Wraz z Gają wyłonił się on z Chaosu.
Neptun - Posejdon Było on bogiem Morza. Był on również patronem podróżujących drogą morską.
Pluton - Hades był on panem podziemi. Pewnego razu podstępny władca podziemi porwał córkę Demeter, Korę. Został zraniony łukiem przez Heraklesa, aby Herakles mógł zabrać jego psa Cerbera i pokazać go tchórzliwemu królowi.
Podręcznik pisałem w 2013, nie pamiętam źródeł nawet - wstawiam, bo kisi się na kompie, a teraz się może komuś przydać.